MAGAZIN ZA NAUKU, ISTRAŽIVANJA I OTKRIÆA
»  MENI 
 Home
 Redakcija
 Linkovi
 Kontakt
 
»  BROJ: 3
Godina I
Oktobar 2003.

»  IZBOR IZ BROJEVA
Br. 49
Jan 2012g
Br. 50
Mart 2012g
Br. 47
Juli 2011g
Br. 48
Oktobar 2011g
Br. 45
Mart 2011g
Br. 46
Maj 2011g
Br. 43
Nov. 2010g
Br. 44
Jan 2011g
Br. 41
Jul 2010g
Br. 42
Sept. 2010g
Br. 39
Mart 2010g
Br. 40
Maj 2010g.
Br. 37
Nov. 2009g.
Br.38
Januar 2010g
Br. 35
Jul.2009g
Br. 36
Sept.2009g
Br. 33
Mart. 2009g.
Br. 34
Maj 2009g.
Br. 31
Nov. 2008g.
Br. 32
Jan 2009g.
Br. 29
Jun 2008g.
Br. 30
Avgust 2008g.
Br. 27
Januar 2008g
Br. 28
Mart 2008g.
Br. 25
Avgust 2007
Br. 26
Nov. 2007
Br. 23
Mart 2007.
Br. 24
Jun 2007
Br. 21
Nov. 2006.
Br. 22
Januar 2007.
Br. 19
Jul 2006.
Br. 20
Sept. 2006.
Br. 17
Mart 2006.
Br. 18
Maj 2006.
Br 15.
Oktobar 2005.
Br. 16
Januar 2006.
Br 13
April 2005g
Br. 14
Jun 2005g
Br. 11
Okt. 2004.
Br. 12
Dec. 2004.
Br 10
Br. 9
Avg 2004.
Br. 10
Sept. 2004.
Br. 7
April 2004.
Br. 8
Jun 2004.
Br. 5
Dec. 2003.
Br. 6
Feb. 2004.
Br. 3
Okt. 2003.
Br. 4
Nov. 2003.
Br. 1
Jun 2003.
Br. 2
Sept. 2003.

 

» Br. 3 Glavni naslovi

DEMOGRAFIJA

Seoba staraca
Ljudi ne stare samo u selu

Kada je nedavno, po�etkom nove �kolske godine u jednoj gradskoj �koli, u�iteljica zapitala novope�ene �ake prvake - ko �ivi na selu? - odgovor je dobila gotovo u glas: stari Ijudi. I nakon IX tradicionalne me�unarodne konferencije identi�nog naziva ("Stari Ijudi u selu"), odr�ane u Vlasotincu i na obali Vlasinskog jezera prvog vikenda septembra, u organizaciji Poljoprivrednog fakluteta u Beogradu, nau�nici Balkana (iliti, modernije re�eno, jugoisto�ne Evrope) nisu konstatovali ni�ta novo �to ve� ne znaju mali�ani koji su tek na po�etku dugotrajnog procesa obrazovanja.

Pripremio: Vladimir Nikitovi� Tekst

Laboratorija SANDIA

Istra�iva�i kreiraju nove materijale
Po uzoru na morske �koljke

Sandia istra�iva�i rade na razvoju slo�enih nanomaterijala koji su zapanjuju�e sli�ni mikrostrukturama diatoma i morskih �koljki. Ovi materijali nose u sebi potencijal za najrazli�itije primene. Jun Liu, menad�er Odeljenja za hemijsku sintezu i nanomaterijale na Sandiji, ka�e da je cilj da se razviju op�ta nau�na znanja i tehnologija za pouzdanu i redovnu (dovoljno veliku) proizvodnju nanomaterijala na bazi ekolo�ki benignih hemijskih procesa. Namera istra�iva�kog tima je da stvori uslove za pouzdanu i kontrolisanu proizvodnju materijala sa osobinama koje su od presudnog zna�aja za efikasnost materijala i ure�aja. To uklju�uje sastav, veli�inu i oblik �estica, polo�aj, morfologiju �estica, povr�inu i hemijske veze.

Priredila: �aneta Arnautovi� Tekst

NAUKA KAO �IVOT

Dr Dragan Mici� endokrinolog

Traganje za tajnama metabolizma

Na evropskom kongresu o gojaznosti, odr�anom u Helsinkiju ove godine, dr Dragan Mici� , redovni profesor interne medicine i �ef Katedre za endokrinologiju Medicinskog fakulteta u Beogradu, odr�ao je predavanje o leptinu, novom hormonu, izolovanom pre pet godima, koji se primenjuje u le�enju lipodistrofije (nedostatku potko�nog masnog tkiva). Predavanje prof. Mici�a imalo je odjeka i na drugoj strani Atlantika. Jedna ameri�ka kompanija je pozvala srpskog lekara da o predmetu svog saop�tenja napi�e poglavlje za knjigu o gojaznosti koju je nameravala da izda. Bio je to poziv koji se ne odbija.

Priredio: Miloslav Rajkovi� Tekst

ETNOGRAFIJA

Vino i rakija
Zlatna polja vinorodna

Oktobar je mesec berbi i vinogradarskih sve�anosti: od Suboti�kog peskovitog vinogorja, okoline Be�eja i nadaleko poznatog Krokana, Vr�ca sa vinorodnim bregom, Iriga podno Fru�ke Core, Smederevskog kraja, Negotinske krajine, preko vinorodne Aleksandrova�ke Zupe, do vinorodne Metohije, sa �uvenim orahova�kim i ho�anskim podrumima.

Priredio: llja Slani , Fotografije: Dragoljub Zamurovi� Tekst

AUTOTRANSFUZIJA

Mogu�nosti na�ih medicinskih ustanova
"Spasavanje krvi"

U moru nau�nih inovacija name�e se i pitanje: mo�e li se prona�i zamena za krv. Dr �alija tvrdi da zamene za krv nema, ali ima dopune.To je takozvana �ve�ta�ka krv�. Ona je sinonim za �transportere� kiseonika u organizmu. U ovom trenutku postoje dve vrste: slobodni rastvori hemoglobina, kojima su glavna sirov ina prestareli eritrociti, koji se hemoliziraju i ciljano pakuju sa odre�enim �nosa�ima� koji treba da ve�u hemoglobin za odre�ene molekule. Druga vrsta �nosa�a� predstavlja, ka�e �alija, proizvod atomske bombe. Zamenom vodonikovih jona, vezanih za ugljenikove atome, dobijeni su protektori koji rastvaraju sve gasove.U ovom trenutku postoje samo dva preparata koji su u fazi ispitivanja na 2000 dobrovoljaca, koji dobijaju tu �ve�ta�ku krv�. Doktor �alija ka�e da bi to trebalo da bude radni materijal koji bi se, u kombi naciji sa autotransfuzijom, primenjivao u hirurgiji.

Priredila: Ljiljana Milenkovi� Tekst

BIOPROGNOZA

�ivot sa meteopatijom

�ujete li na vremenskoj prognozi da je vazdu�ni pritisak iznad normale, ne tr�ite odmah da zauzmete udoban polo�aj u krevetu, jer to je pona�anje tipi�nog hipohondra. Ipak, idemo u susret ki�ama i snegovima i stalnim klimatskim menama. Za mnoge ljude, posebno ve� obolele, to mo�e da bude i opasan izazov za zdravlje.

Priredila: Du�ica �o�i� Tekst

AREHEOLOGIJA

Srebro iz naselja �idovar
Tajna duga vi�e milenijuma

�idovarski plato se uzdi�e oko 40 m iznad doline, nepravilnog je, pribli�no elipsoidnog oblika i povr�ine od oko pola hektara. Naju�noj i isto�noj strani veoma se strmo spu�ta ka dolini i pristupa�an je sa zapadne i severne strane, na kojoj se nalazi prostrana terasa. Ona je ni�a 8-10 m i u njenom severozapadnom delu se nalazi neka vrsta prilazne rampe, sa �vratima� koja vode na plato.
�idovar je prvi put nastanjen krajem bronzanog doba, mada nije isklju�eno da je, kao pribe�i�te, naseljavan i ranije. Najstarije naselje u �idovaru osnovali su pripadnici vatinske kulture koji su, krajem ranog i po�etkom razvijenog bronzanog doba, od 1800. do 1500. godine pre n.e. suvereno gospodarili nepreglednim pa�njacima, �umama i ritovima pored Dunava, Save, Tise, Tami�a i Kara�a.
Na osnovu nekoliko bogato ukra�enih posuda i velikog broja fragmenata, Zidovar se svrstava i u zna�ajno nalazi�te hal�tata - starijeg gvozdenog doba. Pored toga, izdvojen je i sloj sa nalazima crnogla�ane keramike i veoma zna�ajno nalazi�te Basarabi kulture, iz vremena srednjeg hal�tata (850-550. godine p.n.e.).

Priredio: Petar Odoba�i� Tekst

MLADI ISTRA�IVA�I

Zeleni volonteri

Tokom dvanaestak godina, koliko Mladi istra�iva�i Srbije organizuju razmenu volontera, ponuda doma�ih me�unarodnih volonterskih kampovaje sve bogatija i privla�nija za, mahom mlade, Ijude iz �itavog sveta. Kampovi sa tematikom za�tite �ivotne sredine odvijaju su se na najlep�im prirodnim lokacijama u na�oj zemlji, koje se, uprkos tome, suo�avaju sa raznovrsnim ekolo�kim problemima. Na Durmitoru je jedan od najzna�ajnijih, izme�u ostalog, i neadekvatno skladi�tenje i odlaganje otpada; u saradnji sa "Dru�tvom za za�titu Durmitora", volonteri su sakupljali i otklanjali otpad iz �uma i sa turisti�kih staza u blizini �abljaka, Crnog i Zminjeg jezera.

Priredila: Jelena Beronja Tekst

HOBI

Jastreb na ruci

U mislima mnogih Ljudi na pomen �sokolarstvo� stvara se slika plemi�a, vlastele i njihovih gospi kako ja�u na konjima i love. Poneko ima maglovitu predstavu o tome �ta je sokolarstvo. Ukratko, to je umetnost lova sa istreniranom pticom grabljivicom. Danas je to samo sport, ali je sasvim sigurno da je prvi �ovek koji je istrenirao jastreba to uradio zato �to je video koliko je on uspe�an u lovu za sebe samog.

Priredila: Milenko A�imovi� - A�im Tekst

INSPIRACIJA

Vladan Radovanovi�
Dodir umetnosti s naukom

Diplomino kompoziciju na Muzi�koj akademiji u Beogradu, 1956. U�estvovao u osnivanju �Mediale�, 1958. Inicirao osnivanje Elektronskog studija Radio Beograda, 1972. Uveo vokovizuel i sintezijsku umetnost. Dobitnik deset doma�ih i stranih nagrada za muziku (Oktobarska nagrada, 1971, nagrada na Prx Ialia, 1984, prva nagrada na Me�unarodnoj tribini kompozitora u Beogradu, 1998), tri nagrade za vizuelne umetnosti (Prva nagrada za video rad u Sao Paolu, 1996) i dve nagrade za knji�evnost (Nolitova, 1968)

  Tekst

�ASOPIS PLANETA Br 3

SARADNICI NA BROJU

Du�ica �o�i� , Vladimir Nikitovi� , Boris Naumovi� , Branimir Jovanovi�, Branka Kupre�anin, Grujica Ivanovi� (dopisnik iz Australije), llja Slani, Miloslav Rajkovi�, Vladimir Jovanovi�, Petar Odoba�i�, �aneta Arnautovi�, Mirko Perak, Viktorija Podboj

GRAFI�KO RE�ENJE:
Likovna oprema: Kosta Rosi�
Tehni�ka obrada: Ana lli�
PREPRESS: GraMix, Zemun

Izdava� i osniva�: "Belmedia" d.o.o.
Direktor: Milan Kne�evi�
Glavni i odgovorni urednik: Aleksandar Mlinkovi�
Zamenik glavnog urednika: Aleksandar Gaon
Fotografija: Zdenko �trojnar;
Desk: Dejan Bulatovi�
Internet prezentacija : Dragan Bogdanovi�

  back   top
» Pretraži SAJT  

powered by FreeFind

»  Korisno 
Bookmark This Page
E-mail This Page
Printer Versie
Print This Page
Site map

» Pratite nas  
Pratite nas na Facebook-u Pratite nas na Twitter - u  
»  Prijatelji Planete
 

 

Magazin za nauku, kulturu, istraživanja i otkriæa
Copyright © 2003 -2012. PLANETA