MAGAZIN ZA NAUKU, ISTRAŽIVANJA I OTKRIĆA
»  MENI 
 Home
 Redakcija
 Linkovi
 Kontakt
 
»  BROJ: 33
Godina VI
Mart - April. 2009.
»  IZBOR IZ BROJEVA
Br. 51
Maj 2012g
Br. 52
Juli 2012g
Br. 49
Jan 2012g
Br. 50
Mart 2012g
Br. 47
Juli 2011g
Br. 48
Oktobar 2011g
Br. 45
Mart 2011g
Br. 46
Maj 2011g
Br. 43
Nov. 2010g
Br. 44
Jan 2011g
Br. 41
Jul 2010g
Br. 42
Sept. 2010g
Br. 39
Mart 2010g
Br. 40
Maj 2010g.
Br. 37
Nov. 2009g.
Br.38
Januar 2010g
Br. 35
Jul.2009g
Br. 36
Sept.2009g
Br. 33
Mart. 2009g.
Br. 34
Maj 2009g.
Br. 31
Nov. 2008g.
Br. 32
Jan 2009g.
Br. 29
Jun 2008g.
Br. 30
Avgust 2008g.
Br. 27
Januar 2008g
Br. 28
Mart 2008g.
Br. 25
Avgust 2007
Br. 26
Nov. 2007
Br. 23
Mart 2007.
Br. 24
Jun 2007
Br. 21
Nov. 2006.
Br. 22
Januar 2007.
Br. 19
Jul 2006.
Br. 20
Sept. 2006.
Br. 17
Mart 2006.
Br. 18
Maj 2006.
Br 15.
Oktobar 2005.
Br. 16
Januar 2006.
Br 13
April 2005g
Br. 14
Jun 2005g
Br. 11
Okt. 2004.
Br. 12
Dec. 2004.
Br 10
Br. 9
Avg 2004.
Br. 10
Sept. 2004.
Br. 7
April 2004.
Br. 8
Jun 2004.
Br. 5
Dec. 2003.
Br. 6
Feb. 2004.
Br. 3
Okt. 2003.
Br. 4
Nov. 2003.
Br. 1
Jun 2003.
Br. 2
Sept. 2003.


 

» Glavni naslovi

BOTANIKA

Pripremio: J.Lalić

Invazija biljaka
Pretnja biodiverzite

Invazivne vrste se najčešće šire kao slučajan pratilac čoveka, uobičajeno zauzimaju urbana staništa, a kasnije se šire u ruralna i nenaseljena područja.

Na internacionalnim skupovima posvećenim ovim vrstama, kojih ima i među životinjama i mikroorganizmima, ističe se važnost formiranja nacionalnih lista invazivnih vrsta. Jedan od takvih projekata je DAISIE (Delivering Alien Invasive Species In Europe), koji je finansiran od Evropske komisije, a u kojem učestvuju i naši stručnjaci.

Najveći broj invazivnih biljaka se unose kao ornamentalne vrste, preko garden centara, rasadnika i botaničkih bašti. Egzotika i retkost privlače pažnju ljudi. Zbog toga je edukacija važan metod borbe. Posle pregleda dostupnih podataka u Srbiji, može se uočiti da ne postoji lista invazivnih biljaka, već samo invazivnih životinja. Velika pažnja se posvećuje korovskim vrstama u agroekosistemima, a invazivne biljke su i neka vrsta korova urbanih ekosistema. Invazivne ornamentalne (ukrasne) vrste u urbanom predelu su malo proučene.

Osnova za planiranje liste i pregleda invazivnih vrsta kod nas je Zelena regulativa Beograda i njena GIS karta biotopa Beograda. Planira se izdvajanje konkretnih biotopa u kojima će biti vršena floristička i ekološka istraživanja. Kriterijumi za vrednovanje biotopa su: bazični značaj, svojstvenost za prirodni prostor (kao što je Obedska bara svojstvena za plavno područje Dunava), starost i sposobnost regeneracije biotopa, veličina, izolacija i fragmentiranost biotopa.

Invazivne vrste predstavljaju jednu od glavnih pretnji biodiverzitetu Evrope, zajedno sa degradacijom staništa, populacionim pritiskom, zagađenjem, preteranom eksploatacijom sirovina i klimatskim promenama. Plan je da se osmatranje i provera invazivnih stranih vrsta uvedu kao deo redovnih mera održavanja prostora u gradu i oko njega.

Izraz alohtona invazivna vrsta (alien invasive species) odnosi se na organizam koji se ne javlja prirodno u nekoj sredini, a u njoj se rapidno širi.

Lantana camara

Zimzeleni žbun koji sa svojih 650 varijeteta predstavlja korov u preko 60 zemalja i ostrvskih grupa Evrope. Širi se na zemljištima iskrčenim za poljoprivredu, zamenjujući prirodne šume.

Rubus ellipticus

Trnovit žbun iz južne Azije introdukovan je na Havaje zbog jestivih plodova, gde je potpuno potisnuo domaću kupinu (Rubus hawaiiensis) i širi se u različitim biljnim zajednicama, od livada do šume.

Pinus pinaster

Primorski bor, vrsta iz zapadnog Mediterana. Primećeno je da potiskuje autohtone žbunaste vrste, zbog sposobnosti serotinije.

Ulex europeus

Ovo agresivno drvo preživljava na različitim tipovima zemljišta, kojima oduzima baze i obilno baca seme otporno na visoku temperatumu (požare). Istovremeno, povećava opasnost od požara zbog visokog sadržaja ulja u listovima, semenu i suvim mahunama koje je lako zapaljivo i razvija veoma visoke temperature dok gori. Trnoviti uleks je za većinu životinja nejestiv, a potiskuje druge, jestive vrste žbunja i drveća, ostavljajući osiromašeno zemljište za sobom podložno eroziji.

Strane invazivne vrste

Amorpha fruticosa L.

Razvija se na peskovitim i zaslanjenim zemljištima, otporna je na vetar i niske temperature (do -25°c), otporna prema insektima-štetočinama, azotofiksator. Razmnožava se semenom i korenskim izbojcima. Veliko ratno ostrvo je preplavljeno ovim žbunom.

Fraxinus americana L.

Introdukovana kao brzorastuća vrsta u svrhe drvne industrije. Heliofilna vrsta, tolerantna prema zemljištu, čak i na njegovu pH vrednost i zbijenost.

Acer negundo L.

Osnovna vrsta i varijeteti su česti u parkovima Srbije. Razmnožava se semenom, koje na veliku daljinu raznosi vetar, i korenovim izbojcima. Često iz posečenog panja nikne šumarak ovog javora.

Akebia quinata (Houtt.) Decne

Puzavica ili pokrivač tla koja raste do 10 m godišnje! Listovi su petodelni, poluzimzeleni. Podnosi senku i sušu, ali najbrže raste na sunčanim pozicijama i na dreniranom zemljištu.

Prunus serotina Ehrh.

Drvo između 15 i 30 m visine, širi areal pre svega uz pomoć ptica, koje jedu njegove koštunice. Rasuto seme nađeno je 200 m od populacije. Listovi sadrže cijanid, pa je otrovna za biljojede.

Ulmus pumila L.

Drvo bresta širi areal velikom količinom semena koje raznosi vetar. Primećeno je kako raste iz betona, priviknut na gradske uslove života.

Ailanthus altissima (Mill.)Sw. – kiselo drvo, drvo neba

Buddleja davidii Franch. – letnji jorgovan

Robinia pseudoacacia L. – bagrem.

J.Lalić

  back   top
» Pretraži SAJT  

powered by FreeFind

»  Korisno 
Bookmark This Page
E-mail This Page
Printer Versie
Print This Page
Site map

» Pratite nas  
Pratite nas na Facebook-u Pratite nas na Twitter - u  
»  Prijatelji Planete

 

Magazin za nauku, kulturu, istraživanja i otkrića
Copyright © 2003 -2012. PLANETA